Jak obliczyć zryczałtowany podatek dochodowy?

Zryczałtowany podatek dochodowy to jedna z czterech opcji opodatkowania dostępnych w Polsce dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Jak poprawnie wyliczyć podatek na ryczałcie? Od jakiej podstawy jest on naliczany? Czy istnieje możliwość uwzględnienia składek ZUS lub innych kosztów?

Wybierając ryczałt jako formę opodatkowania, przedsiębiorca ma obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów. Na jej podstawie ustala miesięczny przychód, co umożliwia obliczenie podatku. Przychód można pomniejszyć wyłącznie o opłacone składki na ubezpieczenie społeczne oraz 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne. W tej formie opodatkowania koszty prowadzenia działalności nie są brane pod uwagę.
W przypadku stosowania kilku stawek ryczałtu, składki na ZUS odlicza się proporcjonalnie. Odliczenie składek społecznych i połowy składki zdrowotnej pozwala zmniejszyć podstawę opodatkowania. Przy ryczałcie składki na Fundusz Pracy nie mają wpływu na wyliczenie podatku.

Podatek ryczałtowy odprowadzany jest od przychodów uzyskanych z działalności gospodarczej, czyli wpływów ze sprzedaży towarów lub usług, bez uwzględnienia kosztów ich uzyskania. Stawka podatku zależy od charakteru prowadzonej działalności. W 2025 roku obowiązują następujące stawki ryczałtu: 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 2%. Można rozliczać się według jednej z tych stawek lub kilku, jeśli działalność obejmuje różne rodzaje usług czy towarów.

Szczegółowe stawki ryczałtu dla poszczególnych działalności:

• 17% – obejmuje wolne zawody, w tym tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, maklerów i rzeczników patentowych.
• 15% – dotyczy usług parkingowych, reklamowych, badań rynku, zakwaterowania, fotografii, a także działalności związanej z pośrednictwem w sprzedaży hurtowej oraz sprzedaży samochodów i części do nich.
• 14% – odnosi się do usług z zakresu opieki zdrowotnej, architektury, inżynierii oraz specjalistycznego projektowania.
• 12% – obejmuje przychody ze sprzedaży pakietów oprogramowania, doradztwa informatycznego oraz zarządzania sieciami i systemami IT.
• 10% – dotyczy przychodów ze sprzedaży praw majątkowych oraz nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą.
• 8,5% (do 100 000 zł) i 12% (powyżej tej kwoty) – odnosi się do przychodów z wynajmu i dzierżawy nieruchomości, działalności naukowej oraz usług pomocy społecznej.
• 8,5% – obowiązuje w usługach gastronomicznych (z wyjątkiem napojów alkoholowych powyżej 1,5%), działalności komisu oraz kolportażu prasy.
• 5,5% – dotyczy działalności wytwórczej, robót budowlanych oraz transportu ładunków pojazdami o ładowności powyżej 2 ton.
• 3% – obejmuje działalność gastronomiczną, handel, sprzedaż ryb z połowów, usługi związane z produkcją zwierzęcą oraz sprzedaż niektórych składników majątku przedsiębiorstwa.

• 2% – stosuje się do sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych, jeśli ich obróbka nie miała charakteru przemysłowego.

Nie każdy przedsiębiorca ma możliwość wyboru ryczałtu jako formy opodatkowania.

Z tej opcji mogą skorzystać:

• osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą,
• spółki cywilne złożone z osób fizycznych,
• spółki jawne, w których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne.

Aby móc wybrać ryczałt, przedsiębiorca w roku poprzedzającym rok podatkowy musi osiągnąć przychody nieprzekraczające

2 000 000 euro. W przypadku przedsiębiorców rozliczających się kwartalnie, limit wynosi 200 000 euro.

Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą w danym roku podatkowym mogą wybrać ryczałt niezależnie od wysokości swoich przychodów.

Jeśli przychody z działalności przekroczą 2 000 000 euro, od kolejnego roku podatkowego przedsiębiorca traci możliwość rozliczania się ryczałtem. W takim przypadku jedyną dostępną formą opodatkowania jest skala podatkowa.

W przypadku ryczałtu podatek nalicza się od przychodu, a nie od dochodu. Oznacza to, że trzeba go zapłacić, niezależnie od tego, czy firma osiągnęła zysk, czy poniosła stratę. Warto pamiętać, że przy ryczałcie nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem. Ponadto, oprócz prowadzenia ewidencji przychodów, podatnik musi prowadzić wykaz środków trwałych. Zaliczki na podatek dochodowy należy wpłacać do 20. dnia każdego miesiąca.

Podatek oblicza się, mnożąc odpowiednią stawkę procentową przez przychód osiągnięty przez firmę. Proces wygląda następująco:

1. Wyliczenie proporcji – przychody podlegające różnym stawkom ryczałtu należy podzielić przez całkowity przychód uzyskany w danym miesiącu. Pozwala to obliczyć, jaki procent całkowitego przychodu przypada na poszczególne stawki podatku.
2. Ustalenie składek ZUS – oblicza się sumę zapłaconych składek społecznych oraz 50% składek zdrowotnych za dany miesiąc. Do tej sumy można doliczyć niewykorzystane składki społeczne z poprzednich okresów (tzw. składka społeczna do odliczenia).
3. Wyliczenie podstawy opodatkowania – od przychodu należy odjąć składkę społeczną do odliczenia oraz 50% składki zdrowotnej, przemnożonej wcześniej przez proporcję sprzedaży danej stawki do całości przychodu. Otrzymany wynik zaokrągla się i traktuje jako podstawę opodatkowania dla danej stawki.
4. Obliczenie podatku – podstawę opodatkowania dla każdej stawki należy pomnożyć przez przypisaną jej stawkę procentową.

Kwotę podatku zaokrągla się do pełnych złotych i wpłaca do urzędu skarbowego.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą, która jest opodatkowana ryczałtem według stawki 5,5%. W lutym 2024 r. opłacił składki ZUS zależne od przychodu:

• składki społeczne: 1370,30 zł,
• składki zdrowotne: 419,46 zł (z czego do odliczenia można uwzględnić 50%, czyli 209,73 zł).

Osiągnięty przychód w lutym wyniósł 10 000 zł.

Obliczenie podatku do zapłaty:

1. Wyliczamy przychód do opodatkowania:
   10 000 zł – 1370,30 zł – 209,73 zł = 8 419,97 zł, po zaokrągleniu 8 420 zł.
2. Obliczamy podatek:
   8 420 zł x 5,5% = 463,10 zł, po zaokrągleniu 463 zł.

Podatek w wysokości 463 zł należy zapłacić do 20 marca.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem według dwóch stawek: 5,5% oraz 3%. W lutym 2024 r. opłacił składki ZUS zależne od przychodu:

• składki społeczne: 1370,30 zł,
• składki zdrowotne: 419,46 zł (z czego do odliczenia można uwzględnić 50%, czyli 209,73 zł).

Osiągnięty przychód wyniósł:

• 6 000 zł (dla stawki 3%),
• 4 000 zł (dla stawki 5,5%).

Obliczenie podatku do zapłaty:

1. Ustalamy proporcje przychodów:

• 4 000 zł / 10 000 zł = 40%,
• 6 000 zł / 10 000 zł = 60%.

2. Rozdzielamy składki ZUS proporcjonalnie:

• Składki społeczne:
• 40% x 1370,30 zł = 548,12 zł,
• 60% x 1370,30 zł = 822,18 zł.
• Składki zdrowotne:
• 40% x 209,73 zł = 83,89 zł,
• 60% x 209,73 zł = 125,84 zł.

3. Obliczamy podatek dla poszczególnych stawek:

• Dla stawki 3%:
  (6 000 zł – 822,18 zł – 125,84 zł) x 3% = 151,56 zł, po zaokrągleniu 152 zł.
• Dla stawki 5,5%:
  (4 000 zł – 548,12 zł – 83,89 zł) x 5,5% = 185,24 zł, po zaokrągleniu 185 zł.

4. Łączna kwota podatku:
   152 zł + 185 zł = 337 zł.

Podatek w wysokości 337 zł należy zapłacić do 20 marca.