Każdy pracownik ma prawo do przerw w trakcie pracy, a regulacje dotyczące tego zagadnienia są określone w Kodeksie pracy. Niniejszy artykuł skupi się na szczegółowym omówieniu tego tematu, uwzględniając różne rodzaje przerw. Dodatkowo, od kwietnia 2023 roku, wprowadzono nowe uprawnienia w tym obszarze dla wybranych grup pracowników zgodnie z unijnymi dyrektywami. Sprawdź, czy te zmiany są korzystne dla Ciebie!
Przerwa w pracy 2024 – zasady ogólne
Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawca jest zobowiązany do poinformowania pracownika o przysługujących mu przerwach w pracy, przekazując tę informację w formie papierowej lub elektronicznej nie później niż w ciągu 7 dni od momentu dopuszczenia pracownika do pracy.
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, ma prawo do 15-minutowej przerwy, która jest wliczana do ogólnego czasu pracy. Nowelizacja tego aktu prawego wprowadziła dodatkowe przerwy traktowane jako czas przepracowany dla pracowników, którzy pracują powyżej 9 godzin. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 134:
- Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy przekracza 9 godzin, pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
- Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy przekracza 16 godzin, pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
Przerwa dla młodocianych pracowników
Zgodnie z postanowieniami Kodeksu pracy, młodociany pracownik ma prawo do 30-minutowej przerwy, jeśli jego dobowy wymiar czasu pracy przekracza 4,5 godziny.
Zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania, w przypadku wykonywania przez młodocianego pracownika obowiązków w mikroklimacie gorącym o temperaturze do 26°C, w okresie 3 godzin na dobę, po każdych 50 minutach pracy przysługuje mu przerwa trwająca 10 minut. To dotyczy m.in. prac przy obsłudze maszyn hutniczych, formowaniu wyrobów z masy szklanej, wytwarzaniu wyrobów ceramicznych, bezpośredniej obsłudze pieców piekarniczych w zakładach zmechanizowanych oraz produkcji wyrobów czekoladowych i z mas karmelowych, wykonywanej przez młodocianych powyżej 17 roku życia.
Przerwa w pracy dla osób niepełnosprawnych
Zgodnie z przepisami zawartymi w artykule 17 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pracownicy posiadający niepełnosprawność mają prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy w trakcie pracy. Przerwa ta może być wykorzystana na wypoczynek lub gimnastykę usprawniającą. Istotne jest, że ustawa nie nakłada ograniczeń ze względu na stopień niepełnosprawności, obejmując to prawo zarówno osoby z orzeczeniem o lekkiej, jak i znacznej niepełnosprawności.
Przerwa na lunch
W zależności od charakterystyki stanowiska pracy pracodawca może ustanowić nieodpłatną przerwę o długości nieprzekraczającej 60 minut, popularnie zwaną „przerwą lunchową”. Warto zaznaczyć, że ten okres nie jest wliczany do ogólnego czasu pracy pracownika i umożliwia mu swobodne korzystanie z tego czasu według własnych potrzeb. Taka przerwa nie ingeruje w prawo do 15-minutowych przerw przysługujących pracownikowi.
Przerwa w pracy na karmienie dla matek 2024
Kobieta karmiąca dziecko ma prawo do specjalnych przerw na karmienie, zgodnie z poniższymi zasadami:
- Jeśli czas pracy wynosi mniej niż 4 godziny, nie przysługuje kobietom karmiącym dziecko przerwa na karmienie.
- Jeśli czas pracy wynosi od 4 do 6 godzin, kobietom karmiącym dziecko przysługuje jedna przerwa trwająca 30 minut (lub 45 minut, jeśli karmią więcej niż jedno dziecko).
- Jeśli czas pracy przekracza 6 godzin, kobietom karmiącym dziecko przysługują dwie przerwy trwające 30 minut każda (lub 45 minut, jeśli karmią więcej niż jedno dziecko).
Przerwa w pracy przy komputerze
Zgodnie z przepisami zawartymi w rozporządzeniu dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, pracownik pracujący przy komputerze ma przysługujące mu prawa:
- Po każdej przepracowanej godzinie przy komputerze ma prawo do minimum 5-minutowej przerwy, która jest wliczana do ogólnego czasu pracy.
- Ma możliwość łączenia pracy przy komputerze z innymi zajęciami, które nie obciążają wzroku oraz umożliwiają zmianę pozycji ciała, co ma na celu zapewnienie komfortu i dbałość o zdrowie pracownika.
Przerwa z tytułu wykonywania pracy monotonnej, uciążliwej lub szkodliwej
W przypadku, gdy pracownik wykonuje monotoniczne zajęcia w ustalonym tempie lub pracuje w warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, pracodawca ma możliwość dostosowania czasu pracy. To podejście może obejmować skrócenie dobowego wymiaru czasu pracy w sytuacji uciążliwości lub szkodliwości, lub też wprowadzenie dodatkowych przerw wliczanych do ogólnego czasu pracy w przypadku monotonii, uciążliwości lub szkodliwości.
Podsumowując, każdemu pracownikowi przysługuje co najmniej jedna 15-minutowa przerwa. Dodatkowe odpoczynki mogą być udzielane w indywidualnych przypadkach, zależnych od warunków pracy pracownika. Pracodawca zobowiązany jest do szanowania praw pracowników w tym zakresie i nie może pomniejszać wynagrodzenia mimo braku pracy w czasie udzielonych przerw.